Vissa issues, verrassingen & vaarwel!
Blijf op de hoogte en volg Diede
14 November 2017 | Botswana, Maun
Hallo allemaal,
Iets later dan normaal, maar daar is ie weer, een blog! Inmiddels verblijf ik in Maun, vlakbij de Okavango Delta (ga dat maar eens Googlen, is mooi!). Het uitzicht is prachtig, het weer stralend (nog altijd rond de 35 graden) en ze hebben er heerlijk (en westers!) eten. Maar voor ik hier kwam, was er nog een laatste week in Phikwe, die erg bijzonder was en, zoals altijd, geheel anders dan ik had verwacht.
Zo besloot Karlien, 1 dag voordat ze met haar ouders zou gaan reizen, dat het toch wel verstandig was om even naar de dokter te gaan. Ze was nog steeds ziek en het wilde maar niet echt beter worden. Onze host vond dat we dat prima zelf konden (zijn bezorgdheid is nogal selectief, haha) dus zaten we om half 8 ’s ochtends in het lokale kliniekje. We werden in het begin veel aangestaard, wat ons niks verbaasde, maar dat bleek omdat we in de verkeerde rij zaten. Er is namelijk een aparte rij voor volwassenen en voor kinderen (met zoveel kinderen als ze hier in Botswana hebben is dat best een goede regel). Toen we de goede rij hadden gekozen hield het gestaar snel op. Na wat gegevens in een boek schrijven, een papiertje invullen en temperatuur meten mochten we naar de dokter. Nadat de dokter even flink had geprikt in haar buik en veel vragen stelde kreeg ze een hele rits pillen voorgeschreven (antibiotica, maagbeschermers (?), ORS en paracetamol) die we in de ruimte ernaast konden ophalen. Het apotheekje was schattig en klein en de informatievoorziening was nogal beperkt. De pillen werden meegegeven in hersluitbare zakjes, zonder bijsluiter o.i.d. Gelukkig wisten we wel ongeveer wat we hiermee aan moesten. 2,5 uur later stonden we buiten, veel sneller dan we hadden verwacht.
De rest van de dag hebben we beiden heel weinig uitgevoerd op kantoor. Ik zou die middag naar de douane gaan om mijn visa te verlegen, maar dat ging (je verwacht het niet!) niet door. De project leider heeft gezworen dat we de volgende dag gingen gaan nadat ik hem zei dat ik anders illegaal zou zijn (en dat was niet eens gelogen). De werkzaamheden gingen in de week niet verder dan een beetje kletsen met mensen en nog wat data invoeren. Het feit dat er amper stroom en internet was die week maakte alles niet veel makkelijker. Ook hebben mensen besloten dat ik dingen weet, dus heb ik 2x een officiële brief helpen schrijven. De eerste was een voorstel om een dramagroep met kinderen te starten die stukken over sociale thema’s gaan maken (waarom hebben ze me dit niet een maand of 3 eerder verteld?) en de andere was een aanbevelingsbrief namens de organisatie voor de naaidocente die met een lening een bedrijfje gaat starten in schooluniformen. Hoe ik in 3 maanden tijd ineens namens de organisatie dingen mag besluiten snap ik ook niet, maar het zal wel iets met mijn huidskleur en het feit dat ik overal een mening over kan hebben te maken hebben. Verder heb ik nog via WhatsApp “ruzie” gemaakt met de organisatie in Nederland. Ik tolereer van alle Botswanen hoe ze werken, maar als een Nederlander als een Botswaan gaat communiceren (lees onduidelijk en onjuist) dan is mijn irritatie snel gevoed. Wel heerlijk om even ongenuanceerd dingen te kunnen uiten. Ik kijk nu al uit naar het evaluatiegesprek als ik terug ben.
De volgende dag gingen we dus toch naar de douane. Er waren twee gebouwen, maar degene die we moest hebben was helemaal aan de rand van het centrum. Na een wandeling van een kwartier konden we naar binnen bij een kantoortje dat zo in het museum van de twintigste eeuw zou passen. Ik gaf mijn paspoort en een aanbevelingsbrief (dezelfde als van Karlien met een andere datum en naam, haha) waarna de medewerkers erg moeilijk keken. Ze riepen me terug en vroegen me even te gaan zitten, waarna 3 mensen in uniform mij allerlei dingen gingen vragen. Ik was me mentaal al aan het voorbereiden op de Botswaanse bajes, want het bleek dat ik al die tijd eigenlijk een werkvisum had moeten hebben. De project leider heeft zich er even in het Setswaans mee bemoeid en ze zeiden dat we het maar moesten gaan regelen bij het andere kantoor. Dus wij weer de halve stad door (gratis workout met het hete weer hier) naar het andere kantoor. Daar zei het mannetje boven het loket dat “visa” zei dat we niet bij hem moesten zijn, maar dat we maar met zijn baas moesten praten. Ook die keek erg moeilijk, maar wist wel wat de organisatie deed, dus begreep in elk geval het begrip vrijwilligerswerk. Daarnaast bleek hij familie van de andere projectleider, dus het gesprek werd ineens een stuk vriendelijker. Toen de project leider zei dat ik alleen maar kwam om te leren en ik antwoorde dat ik uiteraard dat de extension fee kon betalen, zei hij dat ik weer terug moest naar de man in het visa hokje. Die liet mij een enorm formulier invullen waarin ik moest aangeven waar ik woonde, hoeveel geld ik bezat en wat mijn relatie tot mijn host was (“schrijf maar gewoon friend”). Vervolgens liet hij mij 10 minuten wachten in een ruimte waar nog veel meer blanken zaten te wachten (het was voor het eerst in tijden dat ik niet de minderheid was ergens). Toen kwam de baas langs, zei iets tegen de man, waarna hij stempelde en mijn paspoort teruggaf. Ik vroeg nog iets over betalen, maar hij zei dat dat niet hoefde. Met een opgelucht gevoel en mijn 40 euro nog in mijn zak was het dus toch nog goed gekomen. Gelukkig maar, want de dag erna liep mijn visum af. Leven op het randje enzo…
Verder stond de week natuurlijk in het teken van afscheid nemen. Nadat ik zondag al mijn hooligan buurvrouw en haar fantastisch brutale kinderen (zo heerlijk als ze een keer niet mega verlegen zijn) gedag had gezegd kwamen ze nog 2x langs om echt gedag te zeggen. Soms om vervolgens niks meer te zeggen en gewoon te staren, of zoals de keer erop om in het halfdonker algebra uit te leggen aan de oudste. Ook mijn andere buurmeisje kwam nog langs en zei heel schattig: “I am every day happy since you are here”. Ze was ook enorm blij met de foto die we haar gaven van ons 3en, want al haar vriendinnen waren jaloers opdat ze vrienden was met de blanken. Ook Karlien vertrok dinsdagochtend. Ons afscheid was weinig emotioneel (daar zijn we allebei te nuchter voor) maar het was gek om de volgende dag ineens weer alleen te zijn en in stilte af te wassen.
Ook deed de projectleider al de hele week mysterieus over mijn afscheid. Het was duidelijk dat hij iets wilde organiseren, maar toen moest hij ineens naar een meeting op donderdag en vrijdag. Hier kwam ik op woensdagmiddag achter, toen hij bij mij in de wijk een bijeenkomst aan het bijwonen was. Na het werk liep ik hem tegemoet, maar hij bleek toen net weg te zijn. Ik sms’te thuis maar of ik hem nog zou zien en toen vroeg hij of ik terug kon komen naar kantoor (ik heb wat af gelopen die laatste week..). Hij gaf me de foto’s van het project en ik zei dat mijn host er vannacht niet was (hij moest iets regelen in een andere stad). 1 blik was genoeg, we gingen samen bier drinken! Ondertussen was ik totaal onvoorbereid in mijn T-shirt en broek gekomen met enkel een pinpas, telefoon en huissleutel. De tocht door de regen (die zag ik niet aankomen) was daardoor een beetje fris, maar dat mocht allemaal de pret niet drukken. Er zouden waarschijnlijk nog andere mensen komen, wat uiteindelijk niet gebeurde, maar desondanks was het heel erg gezellig. We hebben heerlijk geklaagd over hoe de organisatie zijn dingen doet, gepraat over van alles: van bruidsschatten tot Zwarte piet tot de veiligheid van Zuid-Afrika. Ik was duidelijk geen bier meer gewend, dus om 9 uur was ik thuis en totaal kapot. Mijn plan om alvast in te pakken faalde dus ook ontzettend.
Na deze matige nacht was ik moe en mega misselijk. De combi van bier en malariapillen voelde niet echt lekker (het heeft het echt lang geduurd voordat mijn maag aan deze krengen gewend is geraakt). Nadat ik de halve ochtend dichtbij de wc ben gebleven ging het wel weer. Ik wilde heel graag thee drinken, maar geen stroom dus geen thee! Ook kon ik anderen niet vertellen dat ik bier had gedronken want dat is voor social workers nogal een taboe (je moet het goede voorbeeld geven enzo). Gelukkig was mijn grote vriendin de house keeper die dag terug, dus konden we chill kletsen. Ze was namelijk bijna een week in Zimbabwe geweest voor een second opinion over een operatie.
’s Middags vroeg de project leider (die toch niet naar de workshop was) of ik om 6 uur nog op kantoor was. Met mijn moeie hoofd antwoorde ik net iets te agressief “Hoezo?”. Hij keek toen heel beteuterd en zei dat hij, nu hij niet weg was, alsnog het feestje voor me wilde organiseren wat hij van plan was. Oops. Toen begon het ongemakkelijke wachten, want ik moet zogenaamd verrast zijn maar wist niet wanneer ik uit het kantoor kon komen. Uiteindelijk ben ik maar in de keuken gaan chillen met wat mensen die vroegen voor wie het feestje eigenlijk werd georganiseerd. De projectleider bleek namelijk allerlei mensen uitgenodigd te hebben die ik vaag tot niet kende. Zo waren er een aantal Grow Groups en wat collega’s. Hij had zijn boxen, muziek en discolampen opgehaald dus het kantoor klonk al snel als een club. Nadat er een kleine maar heftige disco was met wat mensen kwam er ineens nog een hele groep mensen. Het bleek de theatergroep die normaal repeteerde in de hal, maar die vonden het geen probleem om te blijven.
Toen werd ineens de muziek uitgezet en het licht aan en was het tijd voor het officiële gedeelte. Na een openingsgebed moest iedereen verplicht, in het Engels, mij iets gaan toewensen. Dit was nogal ongemakkelijk omdat ik sommige mensen letterlijk nog nooit had gezien. Ze hadden hier niet heel veel moeite mee en mensen zeiden hele lieve dingen. De strekking bij iedereen was voornamelijk: je was er te kort, je was zo leuk, God zal je beschermen in alles wat je gaat doen en je moet heel snel weer terugkomen. Er zijn 2 dingen die mij verlegen maken, mensen die lieve dingen zeggen en dansen in het openbaar. Laten Botswanen het nou leuk vinden om die dingen te combineren, want de helft van de mensen wilden in het volle licht ook nog even met mij dansen. Dansen voor Afrikanen is echt een beetje alsof je als totale amateur auditie doet voor een So You Think You Can Dance jury, ongemakkelijk dus. Nadat alle bijna 40 mensen iets hadden gezegd was het tijd voor taart. Die moest ik in 40 stukjes gaan snijden, wat met mijn motoriek en de grootte van de taart een vrij onmogelijke missie was. Gelukkig smaakte het kwakje taart met koekjes en limonade iedereen goed. Ik had ook amper iets gegeten die dag dus was dolgelukkig met elk soort voedsel.
Even later kon het feest dan echt losgaan. Mensen hadden zelf bier meegenomen en hadden weinig nodig om heel dronken te worden, dus om half 9 was het een van de heftigste feestjes die ik ook gezien had. Ken je dat je lievelingsnummer opkomt in de kroeg (lees: Jamai) en je dan hysterisch hard zingt en danst? Dat is ongeveer het begin level van Afrikanen. Het was totale waanzin met dansmoves waar Beyonce nog een puntje aan kan zuigen. Ook ik werd constant van mijn stoel gesleurd om meer te dansen. Vooral de Business docent had als missie om mij te leren dansen, maar zijn beginnersniveau was al geheel onbereikbaar. Ineens ging de muziek weer uit waarna de housekeeper tegen me ging speechen dat ze geen cadeau had, maar wel een rol WC papier die echt Botswaans was en dat ik die aan mijn familie moest laten zien. Eerst moest ik demonstreren hoe je WC papier gebruikt om te kijken of ik het wel waard was. Ik, naïef als ik ben, geloofde dat natuurlijk onmiddellijk. We stonden dus samen een wc rol te ontrollen, toen bleek dat ze een cadeautje in het wc papier had gepakt, chocolaatjes die ze voor mij gekocht hadden. Het was zo ontzettend lief en schattig dat ik echt even niet wist wat ik met mezelf aan moest. Ondertussen had ik enorme hoofdpijn, maar ik wist niet zo goed of ik als eerste weg kon gaan van mijn eigen feestje. Uiteindelijk ben ik, met de hulp van de housekeeper, sneaky weggegaan met wat collega’s die me keurig hebben thuisgebracht om 10 uur. Ik wilde eigenlijk die avond appelflappen bakken voor uit te delen om het kantoor de volgende dag, maar ik was te moe. Ik besloot dus maar mijn wekker om 5 uur te zetten (deze zin uit mijn mond had ik 3 maanden geleden ook niet helemaal kunnen geloven). Helaas besloten de weergoden om die nacht echt het heftigste onweer te sturen dat ik ooit heb gehoord (het was zo hard dat het leek alsof het constant insloeg) waardoor het opnieuw een erg korte en onrustige nacht was.
Desondanks was ik even na half 8 op kantoor, met versgebakken appelflappen. Daar waren de housekeeper en de dramagroep al bezig met schoonmaken, waarna ik ze maar snel ben gaan helpen. De bierlucht moest namelijk snel uit het kantoor (ze zijn hier nogal selectief principieel haha). Daarna is iedereen beloond met appelflappen. De theatergroep was nog erg geïnteresseerd in de traditionele dansen van Nederland, maar dat antwoord moest ik ze schuldig blijven. Ik zei dat we ze wel hadden maar dat ik ze niet kende. We hebben toen maar besloten dat zij beroemd gaan worden zodat ze traditionele cultuur van Botswana (waar ze hier erg trots op zijn) in Nederland kunnen later zien. Grote theaters leek ze wel wat. Met een beetje ambitie in het leven is niks mis.
Daarna ging ik met de housekeeper mee naar haar huis, want ze wilde graag dat ik haar oma ontmoette. Oma bleek 94, wat hier stokoud is. Ze vond me wel interessant maar was weinig spraakzaam en vooral een zielig hoopje oud mens dat nauwelijks meer kon lopen. Ook was het neefje erg bang voor me, maar na ongeveer 1.5 uur durfde hij me een handje te geven. Na thee met een oliebol (blijft raar om dat hier in de hitte te eten) ging ik maar even langs de chief om haar gedag te zeggen. Ze vond, net als iedereen hier, dat ik maar aan iedereen over Botswana moest vertellen. Dat heb ik toch gedaan dacht ik zo?
’s Middags moest ik voor het laatst de wekelijkste rapporten regelen. De field officers waren een beetje boos, want ze waren blijkbaar niet uitgenodigd voor het feestje. Ik snapte dat ook niet zo goed en vond het ook jammer. Ze vonden het vooral erg dat ze geen cadeau voor me hadden kunnen kopen, dus hebben ze me maar veel lunch gegeven. Lief. Ik heb de laatste middag bij hun in het kantoor doorgebracht en de geluidsfrequentie deed me weer helpen herinneren waarom ik dat nooit meer deed. Toen was het echt tijd om gedag te zeggen, want ik was weer eens een van de laatste mensen op kantoor. Na wat knuffels en lieve woorden wat het toch tijd om de laatste keer nageroepen te worden door de kinderen en duizend keer Hallo te moeten zeggen (ik ben er maar niet aan begonnen om tegen iedereen te zeggen dat ik weg ging, ik wilde graag voor het donker thuis zijn…).
Toen had ik ineens een beetje stress, want ik moest nog heel veel doen die dag (en dat was lang geleden haha). Nadat ik mijn host, die ik 2 dagen niet had gesproken door de intense laatste dagen, even gegroet had, ben ik maar even de buren gedag gaan zeggen. De directe buurvrouw, met haar tokkie familie, was zoals verwacht vrij lomp en zei alleen maar “Geef me een cadeau zodat ik je kan herinneren”. Het verschil was enorm met de andere buurvrouw die als enige zei: “Ik begrijp wel dat je nu wilt gaan, en het is goed. Natuurlijk gaan we je heel erg missen, maar jij mist je familie en de vrienden en zij jou ook”. Ik was echt een beetje labiel van zoveel begrip (en van slaaptekort, haha). Daarna heb ik voor de laatste keer gekookt voor mijn host, die erg kortaf was en een beetje verdrietig keek. Hij bleek niet door de project leader gebeld te zijn (dat zou hij doen) dus behalve mijn sms met “Ik weet niet wanneer ik thuis ben” wist hij niks over het feestje. Erg veel zorgen heeft hij zich dan blijkbaar ook niet gemaakt want ik heb niks gehoord van hem. De rest van de avond heb ik vooral veel ingepakt (waarom lijken spullen altijd te groeien als je ze weer moet inpakken) met op de achtergrond een all night prayer (ze zijn hier echt goed in doorhalen).
Moe na korte nacht wilde ik nog even alles in mijn backpack proppen, waardoor ik te laat was om nog te ontbijten. Ook kwam de taxi te vroeg (van alle keren dat dat een goed idee was geweest…). De host ging mee en was opnieuw weinig spraakzaam. Nadat ik in een mini busje was gepropt (ik moest een extra plek betalen want mijn tas was te groot voor achterin) verliet ik dan om 6 uur in de ochtend mijn woonplaats van de laatste 3 maanden. Aangezien ik geplet werd tussen een tas en een man en geen ramen in de buurt had heb ik daar helaas weinig van gezien. Na een soepele reis kwam ik in Francistown (de tweede stad van Botswana) waar ik moest overstappen op een andere bus. Hier was er gelukkig meer ruimte, en nadat ik eerst nare kinderradio moest aanhoren (O dus jij wilt astronaut worden? Dan moet je geen tienerouder worden want anders lukt dat niet hè? No teacher, thank you) was het een prachtige route. Ik spotte al een olifant langs de weg en er was genoeg mooi uitzicht. De wegen waren wel erg slecht, ik dacht eerst dat de chauffeur gewoon heel dronken was ( sommige dingen verbazen je niet meer..) maar hij bleek gewoon om de gaten heen te rijden. Gelukkig kom je zelden tegenliggers tegen, dus het werkte eigenlijk wel. Eenmaal in Maun ben ik met mijn spullen richting de supermarkt gegaan om nog wat dingen in te kopen. Daar bleek ik nog steeds de enige blanke te zijn (toeristen doen hier blijkbaar geen boodschappen..). Nadat ik voor het eerst van mijn leven ging afdingen voor een taxi (ik was zo trots op mezelf haha, al was het maar om die 80 cent) kon ik op weg naar mijn lodge. De taxi chaffeur was even in de war alleen (niet gek met alle lodges die hier zijn) dus met een omweg van ruim een half uur zijn we toch aangekomen.
De lodge ligt op een prachtige plek aan het water. Ik blijf ik een legertent met 2 bedden (1 voor mij, 1 voor mijn zooi) met een uitzicht over het water. De cultuurshock was enorm, want ik was ineens weer in de meerderheid met mijn huidskleur. De overgang van Botswanen naar Britse pensionado’s met afritsbroeken is een behoorlijke overgang kan ik je melden. Ik was maar 1 nacht hier, voordat ik ging overnachten in een tentje in de delta. Ben je benieuwd welke dieren ik daar allemaal zag, hoe het contact met mijn gids was en waarom er een rosé drinkende Botswaan in een bootje mij vol walging en ongeloof aankeek? Lees dan volgende week mijn blog! (spoiler: ik ben niet een gemiddeld safari type).
De volgende blog zal ik schrijven vanuit een volgende locatie, maar tot donderdag blijf ik hier nog lekker chillen in dit paradijselijke oord.
Tot snel!
Liefs,
Diede
p.s. Hierbij zoals altijd, de Botswana voor beginners. Het zal ook de laatste zijn, want hier in de toeristische gebieden krijg je verdacht weinig mee van de cultuur hier. Ik denk dat ik daarom vanaf volgende blog een nieuwe categorie in het leven roep: Rimboe raad. Met alle eigenaardigheden van reizen in de rimboe!
Botswana voor beginners:
- Botswanen zijn toch onverwacht empathisch. Op weg naar werk ben ik door willekeurige mensen gestopt om te vragen of het wel goed ging. Ze hadden me namelijk in de clinic gezien. Zo lief.
- In de klinieken vind veel educatie plaats. Zo werd mij bij binnenkomst onmiddellijk een folder over drinken tijdens je zwangerschap in de handen geduwd. Ook goedemorgen?
- Zorg is blijkbaar ook gratis voor buitenlanders hier. We voelden ons een beetje illegaal nadat we zonder te betalen waren weggaan, maar het bleek dat je alleen hoeft de betalen als ze het vragen. Wat soms is. Als ze zin hebben. Ik ben echt benieuwd naar de Botswaanse zorgbegroting wel…
- Als je in een rij zit, mag je onder geen geding op gaan staan. Anders snapt men de rij niet meer en moet je vechten voor je plek.
- Van alle gekke taken die ik gehad heb op kantoor was mijn taak als bananenoppas misschien wel de meest bijzondere. Men was bang dat de bananen werden gejat door de kinderen dus hebben we 150 stuks in mijn kantoor gezet zodat ik er op kon letten. Die kan weer op mijn CV (naast algemeen orakel want men denk dat ik altijd weet waar alles en iedereen is en hoe je dingen doet).
- Als iemand je om bus tijden vraagt blijft je gewoon random tijden roepen, no matter what. Dat resulteerde in het volgende gesprek: Host: Half 10, Ik: Ik hoorde ook half 9, Host: Ja, Ik: Dus half 9 en half 10? , Host: Ja half 9, Ik: Is het nou half 9 of half 10? Host: Ja. Aargh.
- Je kunt prima op de ochtend zelf je tweedaagse congres verplaatsen. Dat is geen enkel probleem. Men gooit hun plannen allemaal wel weer om (maar laten we eerlijk zijn, daardoor was er wel feest).
- Soms geven mensen je hier dingen die je niet wilt hebben. Zo gaf mijn host mij een lelijke, enorm grote kalender van de mijn en kreeg ik van een jongen van de theatergroep een horloge. Ik wilde die beiden eigenlijk niet aannemen, maar men wilt het graag geven. Ik heb nu dus maar de tactiek ontwikkeld om ze “per ongeluk” te vergeten, zodat ze er nog iemand anders blij mee kunnen maken. De horloge jongen heeft trouwens mijn huis opgezocht op Google Maps dus ik ben een beetje bang dat hij ineens langskomt om wraak te nemen. Ik heb zijn Facebook verzoek nog maar niet geaccepteerd daarom...
- Ik heb lang nagedacht over een cadeautje voor mijn host. Uiteindelijk werd het (met behulp van mijn vader) een geheugenkaart met allerlei gitaarmuziek erop, omdat hij graag radio luistert en vooral gitaarmuziek mooi vind. Deze had ik met een klompensleutelhanger (die vinden mensen hier héél erg mooi) in een Delfs Blauw zakje gedaan (je weet wel, van die papieren zakjes die je bij een kaart krijgt. 1x raden waar de host een kwartier naar heeft zijn staren. Ik ga geloof ik in de toekomst alleen nog maar kaarten en zakjes als cadeaus geven…
- De winnaar van de meest aparte naam voor een Motswana heb ik op de valreep nog gevonden. Ik denk dat de ouders dronken waren toen ze de naam “Blondie” bedachten voor hun mooie chocoladekindje.
- Het Setswaanse woord voor Engelsman is viseter. De Engelsen hebben hier namelijk de vis geintroduceerd, die at men daarvoor nooit. Ook heet frisdrank iets met het woord Engelse erin, aangezien 10 jaar terug enkel Engelsen dit konden drinken omdat het luxe was. Het is bizar hoe snel de dingen veranderd zijn hier.
- Op het feestje waren er veel vrouwen die vroegen of ik ooms had waarmee ze konden trouwen. Ze waren erg teleurgesteld toen ik zei dat ze allemaal al getrouwd waren. Ik moest nog even doorgeven dat zij er nog wel genoeg in de aanbieding hedden voor mijn vrienden en familie. Dus mochten jullie interesse hebben, er is een Botswaanse prins(es) voor iedereen!
- Mensen willen graag mee naar Nederland hier. Tot je ze verteld dat het koud is en het regent. En dat mensen niet met elkaar praten in de bus. Dus doe hier je voordeel mee zou ik zeggen.
- De Botswaanse overheid heeft erg geïnvesteerd in het behouden van de traditionele cultuur. Alle kinderen leren nog traditioneel dansen waardoor dit nog erg populair is. Zo willen ze voorkomen dat de geschiedenis verloren gaat. Met die redenatie is het Wilhelmusplan van Buma nog helemaal niet zo gek.
- Het is hier zo veilig, dat je rustig je tas kunt achterlaten in een bus op het busstation in de tweede stad van Botswana. De kaartjesverkoper let wel op en het plast toch een stuk makkelijker zonder backpack.
- Onderweg naar Francistown was er opnieuw een MKZ controle (er is een uitbraak geloof ik). Dit betekent dat ze je tas gaan doorzoeken op verse etenswaren. Ik was echter, met een paar anderen, te laat met opmerken dat die controle was, waardoor al mijn zooi de controle heeft overgeslagen en we er keihard langsreden. Chill.
- Botswanen zeggen bij alles wat moeilijk of moeizaam is “Aish”. Dit kan betekenen dat je moe bent, dat mensen niet meewerken of dat een Nederlander je Afrikaanse dansmoves niet begrijpt. Ik vind het een fijn woord wat ik ga introduceren in NL denk ik.
Iets later dan normaal, maar daar is ie weer, een blog! Inmiddels verblijf ik in Maun, vlakbij de Okavango Delta (ga dat maar eens Googlen, is mooi!). Het uitzicht is prachtig, het weer stralend (nog altijd rond de 35 graden) en ze hebben er heerlijk (en westers!) eten. Maar voor ik hier kwam, was er nog een laatste week in Phikwe, die erg bijzonder was en, zoals altijd, geheel anders dan ik had verwacht.
Zo besloot Karlien, 1 dag voordat ze met haar ouders zou gaan reizen, dat het toch wel verstandig was om even naar de dokter te gaan. Ze was nog steeds ziek en het wilde maar niet echt beter worden. Onze host vond dat we dat prima zelf konden (zijn bezorgdheid is nogal selectief, haha) dus zaten we om half 8 ’s ochtends in het lokale kliniekje. We werden in het begin veel aangestaard, wat ons niks verbaasde, maar dat bleek omdat we in de verkeerde rij zaten. Er is namelijk een aparte rij voor volwassenen en voor kinderen (met zoveel kinderen als ze hier in Botswana hebben is dat best een goede regel). Toen we de goede rij hadden gekozen hield het gestaar snel op. Na wat gegevens in een boek schrijven, een papiertje invullen en temperatuur meten mochten we naar de dokter. Nadat de dokter even flink had geprikt in haar buik en veel vragen stelde kreeg ze een hele rits pillen voorgeschreven (antibiotica, maagbeschermers (?), ORS en paracetamol) die we in de ruimte ernaast konden ophalen. Het apotheekje was schattig en klein en de informatievoorziening was nogal beperkt. De pillen werden meegegeven in hersluitbare zakjes, zonder bijsluiter o.i.d. Gelukkig wisten we wel ongeveer wat we hiermee aan moesten. 2,5 uur later stonden we buiten, veel sneller dan we hadden verwacht.
De rest van de dag hebben we beiden heel weinig uitgevoerd op kantoor. Ik zou die middag naar de douane gaan om mijn visa te verlegen, maar dat ging (je verwacht het niet!) niet door. De project leider heeft gezworen dat we de volgende dag gingen gaan nadat ik hem zei dat ik anders illegaal zou zijn (en dat was niet eens gelogen). De werkzaamheden gingen in de week niet verder dan een beetje kletsen met mensen en nog wat data invoeren. Het feit dat er amper stroom en internet was die week maakte alles niet veel makkelijker. Ook hebben mensen besloten dat ik dingen weet, dus heb ik 2x een officiële brief helpen schrijven. De eerste was een voorstel om een dramagroep met kinderen te starten die stukken over sociale thema’s gaan maken (waarom hebben ze me dit niet een maand of 3 eerder verteld?) en de andere was een aanbevelingsbrief namens de organisatie voor de naaidocente die met een lening een bedrijfje gaat starten in schooluniformen. Hoe ik in 3 maanden tijd ineens namens de organisatie dingen mag besluiten snap ik ook niet, maar het zal wel iets met mijn huidskleur en het feit dat ik overal een mening over kan hebben te maken hebben. Verder heb ik nog via WhatsApp “ruzie” gemaakt met de organisatie in Nederland. Ik tolereer van alle Botswanen hoe ze werken, maar als een Nederlander als een Botswaan gaat communiceren (lees onduidelijk en onjuist) dan is mijn irritatie snel gevoed. Wel heerlijk om even ongenuanceerd dingen te kunnen uiten. Ik kijk nu al uit naar het evaluatiegesprek als ik terug ben.
De volgende dag gingen we dus toch naar de douane. Er waren twee gebouwen, maar degene die we moest hebben was helemaal aan de rand van het centrum. Na een wandeling van een kwartier konden we naar binnen bij een kantoortje dat zo in het museum van de twintigste eeuw zou passen. Ik gaf mijn paspoort en een aanbevelingsbrief (dezelfde als van Karlien met een andere datum en naam, haha) waarna de medewerkers erg moeilijk keken. Ze riepen me terug en vroegen me even te gaan zitten, waarna 3 mensen in uniform mij allerlei dingen gingen vragen. Ik was me mentaal al aan het voorbereiden op de Botswaanse bajes, want het bleek dat ik al die tijd eigenlijk een werkvisum had moeten hebben. De project leider heeft zich er even in het Setswaans mee bemoeid en ze zeiden dat we het maar moesten gaan regelen bij het andere kantoor. Dus wij weer de halve stad door (gratis workout met het hete weer hier) naar het andere kantoor. Daar zei het mannetje boven het loket dat “visa” zei dat we niet bij hem moesten zijn, maar dat we maar met zijn baas moesten praten. Ook die keek erg moeilijk, maar wist wel wat de organisatie deed, dus begreep in elk geval het begrip vrijwilligerswerk. Daarnaast bleek hij familie van de andere projectleider, dus het gesprek werd ineens een stuk vriendelijker. Toen de project leider zei dat ik alleen maar kwam om te leren en ik antwoorde dat ik uiteraard dat de extension fee kon betalen, zei hij dat ik weer terug moest naar de man in het visa hokje. Die liet mij een enorm formulier invullen waarin ik moest aangeven waar ik woonde, hoeveel geld ik bezat en wat mijn relatie tot mijn host was (“schrijf maar gewoon friend”). Vervolgens liet hij mij 10 minuten wachten in een ruimte waar nog veel meer blanken zaten te wachten (het was voor het eerst in tijden dat ik niet de minderheid was ergens). Toen kwam de baas langs, zei iets tegen de man, waarna hij stempelde en mijn paspoort teruggaf. Ik vroeg nog iets over betalen, maar hij zei dat dat niet hoefde. Met een opgelucht gevoel en mijn 40 euro nog in mijn zak was het dus toch nog goed gekomen. Gelukkig maar, want de dag erna liep mijn visum af. Leven op het randje enzo…
Verder stond de week natuurlijk in het teken van afscheid nemen. Nadat ik zondag al mijn hooligan buurvrouw en haar fantastisch brutale kinderen (zo heerlijk als ze een keer niet mega verlegen zijn) gedag had gezegd kwamen ze nog 2x langs om echt gedag te zeggen. Soms om vervolgens niks meer te zeggen en gewoon te staren, of zoals de keer erop om in het halfdonker algebra uit te leggen aan de oudste. Ook mijn andere buurmeisje kwam nog langs en zei heel schattig: “I am every day happy since you are here”. Ze was ook enorm blij met de foto die we haar gaven van ons 3en, want al haar vriendinnen waren jaloers opdat ze vrienden was met de blanken. Ook Karlien vertrok dinsdagochtend. Ons afscheid was weinig emotioneel (daar zijn we allebei te nuchter voor) maar het was gek om de volgende dag ineens weer alleen te zijn en in stilte af te wassen.
Ook deed de projectleider al de hele week mysterieus over mijn afscheid. Het was duidelijk dat hij iets wilde organiseren, maar toen moest hij ineens naar een meeting op donderdag en vrijdag. Hier kwam ik op woensdagmiddag achter, toen hij bij mij in de wijk een bijeenkomst aan het bijwonen was. Na het werk liep ik hem tegemoet, maar hij bleek toen net weg te zijn. Ik sms’te thuis maar of ik hem nog zou zien en toen vroeg hij of ik terug kon komen naar kantoor (ik heb wat af gelopen die laatste week..). Hij gaf me de foto’s van het project en ik zei dat mijn host er vannacht niet was (hij moest iets regelen in een andere stad). 1 blik was genoeg, we gingen samen bier drinken! Ondertussen was ik totaal onvoorbereid in mijn T-shirt en broek gekomen met enkel een pinpas, telefoon en huissleutel. De tocht door de regen (die zag ik niet aankomen) was daardoor een beetje fris, maar dat mocht allemaal de pret niet drukken. Er zouden waarschijnlijk nog andere mensen komen, wat uiteindelijk niet gebeurde, maar desondanks was het heel erg gezellig. We hebben heerlijk geklaagd over hoe de organisatie zijn dingen doet, gepraat over van alles: van bruidsschatten tot Zwarte piet tot de veiligheid van Zuid-Afrika. Ik was duidelijk geen bier meer gewend, dus om 9 uur was ik thuis en totaal kapot. Mijn plan om alvast in te pakken faalde dus ook ontzettend.
Na deze matige nacht was ik moe en mega misselijk. De combi van bier en malariapillen voelde niet echt lekker (het heeft het echt lang geduurd voordat mijn maag aan deze krengen gewend is geraakt). Nadat ik de halve ochtend dichtbij de wc ben gebleven ging het wel weer. Ik wilde heel graag thee drinken, maar geen stroom dus geen thee! Ook kon ik anderen niet vertellen dat ik bier had gedronken want dat is voor social workers nogal een taboe (je moet het goede voorbeeld geven enzo). Gelukkig was mijn grote vriendin de house keeper die dag terug, dus konden we chill kletsen. Ze was namelijk bijna een week in Zimbabwe geweest voor een second opinion over een operatie.
’s Middags vroeg de project leider (die toch niet naar de workshop was) of ik om 6 uur nog op kantoor was. Met mijn moeie hoofd antwoorde ik net iets te agressief “Hoezo?”. Hij keek toen heel beteuterd en zei dat hij, nu hij niet weg was, alsnog het feestje voor me wilde organiseren wat hij van plan was. Oops. Toen begon het ongemakkelijke wachten, want ik moet zogenaamd verrast zijn maar wist niet wanneer ik uit het kantoor kon komen. Uiteindelijk ben ik maar in de keuken gaan chillen met wat mensen die vroegen voor wie het feestje eigenlijk werd georganiseerd. De projectleider bleek namelijk allerlei mensen uitgenodigd te hebben die ik vaag tot niet kende. Zo waren er een aantal Grow Groups en wat collega’s. Hij had zijn boxen, muziek en discolampen opgehaald dus het kantoor klonk al snel als een club. Nadat er een kleine maar heftige disco was met wat mensen kwam er ineens nog een hele groep mensen. Het bleek de theatergroep die normaal repeteerde in de hal, maar die vonden het geen probleem om te blijven.
Toen werd ineens de muziek uitgezet en het licht aan en was het tijd voor het officiële gedeelte. Na een openingsgebed moest iedereen verplicht, in het Engels, mij iets gaan toewensen. Dit was nogal ongemakkelijk omdat ik sommige mensen letterlijk nog nooit had gezien. Ze hadden hier niet heel veel moeite mee en mensen zeiden hele lieve dingen. De strekking bij iedereen was voornamelijk: je was er te kort, je was zo leuk, God zal je beschermen in alles wat je gaat doen en je moet heel snel weer terugkomen. Er zijn 2 dingen die mij verlegen maken, mensen die lieve dingen zeggen en dansen in het openbaar. Laten Botswanen het nou leuk vinden om die dingen te combineren, want de helft van de mensen wilden in het volle licht ook nog even met mij dansen. Dansen voor Afrikanen is echt een beetje alsof je als totale amateur auditie doet voor een So You Think You Can Dance jury, ongemakkelijk dus. Nadat alle bijna 40 mensen iets hadden gezegd was het tijd voor taart. Die moest ik in 40 stukjes gaan snijden, wat met mijn motoriek en de grootte van de taart een vrij onmogelijke missie was. Gelukkig smaakte het kwakje taart met koekjes en limonade iedereen goed. Ik had ook amper iets gegeten die dag dus was dolgelukkig met elk soort voedsel.
Even later kon het feest dan echt losgaan. Mensen hadden zelf bier meegenomen en hadden weinig nodig om heel dronken te worden, dus om half 9 was het een van de heftigste feestjes die ik ook gezien had. Ken je dat je lievelingsnummer opkomt in de kroeg (lees: Jamai) en je dan hysterisch hard zingt en danst? Dat is ongeveer het begin level van Afrikanen. Het was totale waanzin met dansmoves waar Beyonce nog een puntje aan kan zuigen. Ook ik werd constant van mijn stoel gesleurd om meer te dansen. Vooral de Business docent had als missie om mij te leren dansen, maar zijn beginnersniveau was al geheel onbereikbaar. Ineens ging de muziek weer uit waarna de housekeeper tegen me ging speechen dat ze geen cadeau had, maar wel een rol WC papier die echt Botswaans was en dat ik die aan mijn familie moest laten zien. Eerst moest ik demonstreren hoe je WC papier gebruikt om te kijken of ik het wel waard was. Ik, naïef als ik ben, geloofde dat natuurlijk onmiddellijk. We stonden dus samen een wc rol te ontrollen, toen bleek dat ze een cadeautje in het wc papier had gepakt, chocolaatjes die ze voor mij gekocht hadden. Het was zo ontzettend lief en schattig dat ik echt even niet wist wat ik met mezelf aan moest. Ondertussen had ik enorme hoofdpijn, maar ik wist niet zo goed of ik als eerste weg kon gaan van mijn eigen feestje. Uiteindelijk ben ik, met de hulp van de housekeeper, sneaky weggegaan met wat collega’s die me keurig hebben thuisgebracht om 10 uur. Ik wilde eigenlijk die avond appelflappen bakken voor uit te delen om het kantoor de volgende dag, maar ik was te moe. Ik besloot dus maar mijn wekker om 5 uur te zetten (deze zin uit mijn mond had ik 3 maanden geleden ook niet helemaal kunnen geloven). Helaas besloten de weergoden om die nacht echt het heftigste onweer te sturen dat ik ooit heb gehoord (het was zo hard dat het leek alsof het constant insloeg) waardoor het opnieuw een erg korte en onrustige nacht was.
Desondanks was ik even na half 8 op kantoor, met versgebakken appelflappen. Daar waren de housekeeper en de dramagroep al bezig met schoonmaken, waarna ik ze maar snel ben gaan helpen. De bierlucht moest namelijk snel uit het kantoor (ze zijn hier nogal selectief principieel haha). Daarna is iedereen beloond met appelflappen. De theatergroep was nog erg geïnteresseerd in de traditionele dansen van Nederland, maar dat antwoord moest ik ze schuldig blijven. Ik zei dat we ze wel hadden maar dat ik ze niet kende. We hebben toen maar besloten dat zij beroemd gaan worden zodat ze traditionele cultuur van Botswana (waar ze hier erg trots op zijn) in Nederland kunnen later zien. Grote theaters leek ze wel wat. Met een beetje ambitie in het leven is niks mis.
Daarna ging ik met de housekeeper mee naar haar huis, want ze wilde graag dat ik haar oma ontmoette. Oma bleek 94, wat hier stokoud is. Ze vond me wel interessant maar was weinig spraakzaam en vooral een zielig hoopje oud mens dat nauwelijks meer kon lopen. Ook was het neefje erg bang voor me, maar na ongeveer 1.5 uur durfde hij me een handje te geven. Na thee met een oliebol (blijft raar om dat hier in de hitte te eten) ging ik maar even langs de chief om haar gedag te zeggen. Ze vond, net als iedereen hier, dat ik maar aan iedereen over Botswana moest vertellen. Dat heb ik toch gedaan dacht ik zo?
’s Middags moest ik voor het laatst de wekelijkste rapporten regelen. De field officers waren een beetje boos, want ze waren blijkbaar niet uitgenodigd voor het feestje. Ik snapte dat ook niet zo goed en vond het ook jammer. Ze vonden het vooral erg dat ze geen cadeau voor me hadden kunnen kopen, dus hebben ze me maar veel lunch gegeven. Lief. Ik heb de laatste middag bij hun in het kantoor doorgebracht en de geluidsfrequentie deed me weer helpen herinneren waarom ik dat nooit meer deed. Toen was het echt tijd om gedag te zeggen, want ik was weer eens een van de laatste mensen op kantoor. Na wat knuffels en lieve woorden wat het toch tijd om de laatste keer nageroepen te worden door de kinderen en duizend keer Hallo te moeten zeggen (ik ben er maar niet aan begonnen om tegen iedereen te zeggen dat ik weg ging, ik wilde graag voor het donker thuis zijn…).
Toen had ik ineens een beetje stress, want ik moest nog heel veel doen die dag (en dat was lang geleden haha). Nadat ik mijn host, die ik 2 dagen niet had gesproken door de intense laatste dagen, even gegroet had, ben ik maar even de buren gedag gaan zeggen. De directe buurvrouw, met haar tokkie familie, was zoals verwacht vrij lomp en zei alleen maar “Geef me een cadeau zodat ik je kan herinneren”. Het verschil was enorm met de andere buurvrouw die als enige zei: “Ik begrijp wel dat je nu wilt gaan, en het is goed. Natuurlijk gaan we je heel erg missen, maar jij mist je familie en de vrienden en zij jou ook”. Ik was echt een beetje labiel van zoveel begrip (en van slaaptekort, haha). Daarna heb ik voor de laatste keer gekookt voor mijn host, die erg kortaf was en een beetje verdrietig keek. Hij bleek niet door de project leader gebeld te zijn (dat zou hij doen) dus behalve mijn sms met “Ik weet niet wanneer ik thuis ben” wist hij niks over het feestje. Erg veel zorgen heeft hij zich dan blijkbaar ook niet gemaakt want ik heb niks gehoord van hem. De rest van de avond heb ik vooral veel ingepakt (waarom lijken spullen altijd te groeien als je ze weer moet inpakken) met op de achtergrond een all night prayer (ze zijn hier echt goed in doorhalen).
Moe na korte nacht wilde ik nog even alles in mijn backpack proppen, waardoor ik te laat was om nog te ontbijten. Ook kwam de taxi te vroeg (van alle keren dat dat een goed idee was geweest…). De host ging mee en was opnieuw weinig spraakzaam. Nadat ik in een mini busje was gepropt (ik moest een extra plek betalen want mijn tas was te groot voor achterin) verliet ik dan om 6 uur in de ochtend mijn woonplaats van de laatste 3 maanden. Aangezien ik geplet werd tussen een tas en een man en geen ramen in de buurt had heb ik daar helaas weinig van gezien. Na een soepele reis kwam ik in Francistown (de tweede stad van Botswana) waar ik moest overstappen op een andere bus. Hier was er gelukkig meer ruimte, en nadat ik eerst nare kinderradio moest aanhoren (O dus jij wilt astronaut worden? Dan moet je geen tienerouder worden want anders lukt dat niet hè? No teacher, thank you) was het een prachtige route. Ik spotte al een olifant langs de weg en er was genoeg mooi uitzicht. De wegen waren wel erg slecht, ik dacht eerst dat de chauffeur gewoon heel dronken was ( sommige dingen verbazen je niet meer..) maar hij bleek gewoon om de gaten heen te rijden. Gelukkig kom je zelden tegenliggers tegen, dus het werkte eigenlijk wel. Eenmaal in Maun ben ik met mijn spullen richting de supermarkt gegaan om nog wat dingen in te kopen. Daar bleek ik nog steeds de enige blanke te zijn (toeristen doen hier blijkbaar geen boodschappen..). Nadat ik voor het eerst van mijn leven ging afdingen voor een taxi (ik was zo trots op mezelf haha, al was het maar om die 80 cent) kon ik op weg naar mijn lodge. De taxi chaffeur was even in de war alleen (niet gek met alle lodges die hier zijn) dus met een omweg van ruim een half uur zijn we toch aangekomen.
De lodge ligt op een prachtige plek aan het water. Ik blijf ik een legertent met 2 bedden (1 voor mij, 1 voor mijn zooi) met een uitzicht over het water. De cultuurshock was enorm, want ik was ineens weer in de meerderheid met mijn huidskleur. De overgang van Botswanen naar Britse pensionado’s met afritsbroeken is een behoorlijke overgang kan ik je melden. Ik was maar 1 nacht hier, voordat ik ging overnachten in een tentje in de delta. Ben je benieuwd welke dieren ik daar allemaal zag, hoe het contact met mijn gids was en waarom er een rosé drinkende Botswaan in een bootje mij vol walging en ongeloof aankeek? Lees dan volgende week mijn blog! (spoiler: ik ben niet een gemiddeld safari type).
De volgende blog zal ik schrijven vanuit een volgende locatie, maar tot donderdag blijf ik hier nog lekker chillen in dit paradijselijke oord.
Tot snel!
Liefs,
Diede
p.s. Hierbij zoals altijd, de Botswana voor beginners. Het zal ook de laatste zijn, want hier in de toeristische gebieden krijg je verdacht weinig mee van de cultuur hier. Ik denk dat ik daarom vanaf volgende blog een nieuwe categorie in het leven roep: Rimboe raad. Met alle eigenaardigheden van reizen in de rimboe!
Botswana voor beginners:
- Botswanen zijn toch onverwacht empathisch. Op weg naar werk ben ik door willekeurige mensen gestopt om te vragen of het wel goed ging. Ze hadden me namelijk in de clinic gezien. Zo lief.
- In de klinieken vind veel educatie plaats. Zo werd mij bij binnenkomst onmiddellijk een folder over drinken tijdens je zwangerschap in de handen geduwd. Ook goedemorgen?
- Zorg is blijkbaar ook gratis voor buitenlanders hier. We voelden ons een beetje illegaal nadat we zonder te betalen waren weggaan, maar het bleek dat je alleen hoeft de betalen als ze het vragen. Wat soms is. Als ze zin hebben. Ik ben echt benieuwd naar de Botswaanse zorgbegroting wel…
- Als je in een rij zit, mag je onder geen geding op gaan staan. Anders snapt men de rij niet meer en moet je vechten voor je plek.
- Van alle gekke taken die ik gehad heb op kantoor was mijn taak als bananenoppas misschien wel de meest bijzondere. Men was bang dat de bananen werden gejat door de kinderen dus hebben we 150 stuks in mijn kantoor gezet zodat ik er op kon letten. Die kan weer op mijn CV (naast algemeen orakel want men denk dat ik altijd weet waar alles en iedereen is en hoe je dingen doet).
- Als iemand je om bus tijden vraagt blijft je gewoon random tijden roepen, no matter what. Dat resulteerde in het volgende gesprek: Host: Half 10, Ik: Ik hoorde ook half 9, Host: Ja, Ik: Dus half 9 en half 10? , Host: Ja half 9, Ik: Is het nou half 9 of half 10? Host: Ja. Aargh.
- Je kunt prima op de ochtend zelf je tweedaagse congres verplaatsen. Dat is geen enkel probleem. Men gooit hun plannen allemaal wel weer om (maar laten we eerlijk zijn, daardoor was er wel feest).
- Soms geven mensen je hier dingen die je niet wilt hebben. Zo gaf mijn host mij een lelijke, enorm grote kalender van de mijn en kreeg ik van een jongen van de theatergroep een horloge. Ik wilde die beiden eigenlijk niet aannemen, maar men wilt het graag geven. Ik heb nu dus maar de tactiek ontwikkeld om ze “per ongeluk” te vergeten, zodat ze er nog iemand anders blij mee kunnen maken. De horloge jongen heeft trouwens mijn huis opgezocht op Google Maps dus ik ben een beetje bang dat hij ineens langskomt om wraak te nemen. Ik heb zijn Facebook verzoek nog maar niet geaccepteerd daarom...
- Ik heb lang nagedacht over een cadeautje voor mijn host. Uiteindelijk werd het (met behulp van mijn vader) een geheugenkaart met allerlei gitaarmuziek erop, omdat hij graag radio luistert en vooral gitaarmuziek mooi vind. Deze had ik met een klompensleutelhanger (die vinden mensen hier héél erg mooi) in een Delfs Blauw zakje gedaan (je weet wel, van die papieren zakjes die je bij een kaart krijgt. 1x raden waar de host een kwartier naar heeft zijn staren. Ik ga geloof ik in de toekomst alleen nog maar kaarten en zakjes als cadeaus geven…
- De winnaar van de meest aparte naam voor een Motswana heb ik op de valreep nog gevonden. Ik denk dat de ouders dronken waren toen ze de naam “Blondie” bedachten voor hun mooie chocoladekindje.
- Het Setswaanse woord voor Engelsman is viseter. De Engelsen hebben hier namelijk de vis geintroduceerd, die at men daarvoor nooit. Ook heet frisdrank iets met het woord Engelse erin, aangezien 10 jaar terug enkel Engelsen dit konden drinken omdat het luxe was. Het is bizar hoe snel de dingen veranderd zijn hier.
- Op het feestje waren er veel vrouwen die vroegen of ik ooms had waarmee ze konden trouwen. Ze waren erg teleurgesteld toen ik zei dat ze allemaal al getrouwd waren. Ik moest nog even doorgeven dat zij er nog wel genoeg in de aanbieding hedden voor mijn vrienden en familie. Dus mochten jullie interesse hebben, er is een Botswaanse prins(es) voor iedereen!
- Mensen willen graag mee naar Nederland hier. Tot je ze verteld dat het koud is en het regent. En dat mensen niet met elkaar praten in de bus. Dus doe hier je voordeel mee zou ik zeggen.
- De Botswaanse overheid heeft erg geïnvesteerd in het behouden van de traditionele cultuur. Alle kinderen leren nog traditioneel dansen waardoor dit nog erg populair is. Zo willen ze voorkomen dat de geschiedenis verloren gaat. Met die redenatie is het Wilhelmusplan van Buma nog helemaal niet zo gek.
- Het is hier zo veilig, dat je rustig je tas kunt achterlaten in een bus op het busstation in de tweede stad van Botswana. De kaartjesverkoper let wel op en het plast toch een stuk makkelijker zonder backpack.
- Onderweg naar Francistown was er opnieuw een MKZ controle (er is een uitbraak geloof ik). Dit betekent dat ze je tas gaan doorzoeken op verse etenswaren. Ik was echter, met een paar anderen, te laat met opmerken dat die controle was, waardoor al mijn zooi de controle heeft overgeslagen en we er keihard langsreden. Chill.
- Botswanen zeggen bij alles wat moeilijk of moeizaam is “Aish”. Dit kan betekenen dat je moe bent, dat mensen niet meewerken of dat een Nederlander je Afrikaanse dansmoves niet begrijpt. Ik vind het een fijn woord wat ik ga introduceren in NL denk ik.
