Hutspot in de Hitte
Blijf op de hoogte en volg Diede
03 September 2017 | Botswana, Selebi-Phikwe
Hallo allemaal,
Was ik weer!
De tijd gaat inmiddels behoorlijk snel, ik ben inmiddels alweer 3 weken in dit mooie land. Mijn kalme relaxte leventje begint steeds meer te wennen. Ik merk dat ik het eigenlijk heel hard nodig had om gewoon een tijd lang vroeg naar bed te gaan en weinig te doen. Ook geniet ik steeds meer van de momenten alleen, aangezien privacy hier niet echt een begrip is. Toen ik vorige week zondag een halve dag alleen was realiseerde ik me ineens dat ik niet langer dan een paar uur alleen was geweest sinds ik hier ben aangekomen.
Gelukkig is mijn host tegenwoordig wat vaker weg, ook ’s avonds. Hierdoor kan ik lekker even ongestoord de krant of een boek lezen (lang leve ebooks van de bieb die je online kunt lenen!) of contact houden met Nederland. Vooral toen ik deze week niet bij de Wissel ALV van AEGEE kon zijn (terwijl “mijn” opvolgers hun jaar afrondde) merkte ik dat ik toch wel erg verlang naar het contact met thuis. Gelukkig bestaat er internet!
Qua sociale contacten is er vooruitgang. Ik wordt steeds beter in de eindeloze small talk en begin met sommige mensen toch meer een band om te bouwen. Vooral de mensen op het project zijn allemaal heel leuk en lief. De beleefdheidsfase is voorbij en inmiddels worden er grapjes gemaakt over dat ze me seksuele voorlichting moeten geven (en dan heel hard als 14 jarige meisjes lachen en elkaar stout noemen) omdat ik zo jong en onervaren in Botswana ben (het concept seks voor het huwelijk willen ze maar niet begrijpen hier, dus ik heb het maar gewoon opgegeven). Ook vertellen ze meer over zichzelf waardoor ik mensen wel echt iets beter begin te kennen.
Toch blijft er een beetje afstand en dat vind ik, bij nader inzien, toch ook wel heel fijn. Ik word namelijk vrij gestoord van mensen die je niet kennen, maar zich in 1 adem zich voorstellen en zeggen dat ze je vriend willen zijn (al meerdere malen gebeurd). Als je hier vervolgens niet onderuit kan (omdat ze bijvoorbeeld je buurmeisje is) veranderen deze mensen in heftige stalkers. Hierin zijn ze in emoties een tikje schizofreen. Ik had mijn buurmeisje per ongeluk het verkeerde nummer gegeven om me te kunnen Whatsappen (daar gebruik ik mijn Botswaanse nummer niet voor) en toen ze, na een week weg te zijn geweest, me weer zag deed ze alsof er niks gebeurd was. Toen ik zei dat ik per ongeluk het verkeerde nummer had gegeven en haar nu het goede nummer zou geven was ze ineens “very angry” op me. Desondanks had ik binnen 24 uur 6 berichtjes van haar waarin ze bij de laatste zei dat ze me miste. Zucht. Wel is het fijn om te merken dat Botswanen veel directer zijn dan ik dacht (als je een gesprek verstoord zeggen ze na een halve minuut gewoon, oke thank you, en gaan in het Setswana verder).
Na lang zoeken heb ik ook met mijn host eindelijk iets gevonden wat we gemeen hebben, hij houdt namelijk van gitaarmuziek. Nu kent hij alleen Afrikaanse muziek van de radio, dus ik heb (met dank aan de eindeloze muziekkennis van paps) nu een lijstje van klassiekers die ik hem kan laten horen. Voor de rest praten we veel over hoe dingen in onze landen werken (vooral naar aanleiding van het journaal) en leer ik nog een hoop over mijn eigen land. Want waar de gemiddelde Botswaan zonder problemen de geboortedatum van de president kan noemen moest ik toch echt even Googlen waar de kleuren in onze vlag voor stonden. Gelukkig weten ze niks over Nederland en kun je dus een hoop vertellen (“Huh, wat is een dijk? Onder de zeespiegel, echt waar?!”). Als dan het internet en de elektriciteit niet werkt (ja ik heb pech, de 2 storingen van dit jaar waren in de afgelopen 2 weken) wordt het uiteindelijk toch wel een beetje stil, maar ook dat went.
Ik voel me af en toe een beetje een 14 jarig biblebelt meisje met een overbezorgde vader, want ik mag niet alleen ’s avonds naar buiten en alcohol is uit den bozen. Als ik te laat thuis bent, gaat hij de projectleider bellen waar ik blijf. Allemaal heel erg lief, maar ik merk dat ik als westerse individu toch hecht aan mijn vrijheid. Gelukkig vinden de mensen op het project dat ik ook moet zien dat er mensen zijn die wel in de avonden leuke dingen doen, dus hebben ze me beloofd af en toe te kapen en mee te sleuren naar zoveel mogelijk dingen.
Niet alles went dus en gelukkig maar. Er blijft nog genoeg om me over te verbazen. Ik merk dat ik probeer niet gelijk een oordeel over alles te hebben, aangezien het blijkbaar een vrij Nederlands trekje is om overal een mening over te hebben. Het is soms heel prettig om te constateren dat je iets apart of omslachtig vindt, om het vervolgens gewoon maar lekker zo te laten (voor mensen die het boek “De universele reisgids voor moeilijke landen” kennen, ook wel het voorkomen van het “domineecomplex”).
Ook op culinair gebied heb ik weer behoorlijk mijn grenzen verlegd. Niks geen westerse kipfiletjes, je eet ook gewoon de poten (echt wat je daar aan af moet eten is me nog steeds niet duidelijk) of de ingewanden van een beest. Het liefst doen ze dit dan soort van mixen waardoor je allerlei verschillende lichaamsdelen door elkaar heb. Het is allemaal niet vies, maar qua textuur is het wel een beetje jammer (vooral omdat je goed moet oppassen dat je niet allerlei botten op eet). Gelukkig heb ik ook een klein beetje Holland hierheen gehaald door hutspot te maken (zonder stamper, dunschiller en rookworst is dat nog best een uitdaging kan ik je vertellen) en wentelteefjes te bakken (het werden een soort van scrambled teefjes aangezien ze hier niet het begrip anti aanbaklaag kennen). Maar het hoogtepunt van gekke gerechten was toch wel mijn lunch van donderdag. Ik krijg een oliebol (die hebben ze hier ook blijkbaar, maar dan onder de gezellige naam “Fat cake”) met daarbij koeieningewanden. Je kunt dan lekker de darmpjes in je oliebol stoppen en smullen maar. Eerlijk is eerlijk, het was niet vies, maar gek was het wel.
Op het project ben ik deze week nauwelijks toegekomen aan mijn eigen dingen omdat het bijna het eind van de maand was, dus alles gerapporteerd moest worden. Als je denkt dat bureaucratie iets westers is, forget it. Elke field officer moet een weekrapport en een maandrapport inleveren, die vervolgens weer samen moeten worden gevoegd tot een aantal bestanden per week en per maand. Aangezien men hier niet zo goed is met computers (de fase van computers en vaste telefoons heeft Botswana een beetje overgeslagen, maar iedereen heeft wel een smartphone) moest ik de hele week helpen met het invoeren in Excel. Het feit dat het hoofdkantoor niet kloppende sheets opstuurt helpt daar ook niet bij. De field officers tellen alles handmatig op, waardoor er vaak fouten in de formulieren zitten. De project leader belt ze dan vrolijk op dat ze weer rechtsomkeert van huis mogen maken om hun som te verbeteren, soms tot wel 3x aan toe (en dan moet je bedenken dat mensen soms een half uur lopen naar het project). Vervolgens gaat de projectleider alle informatie van deze 7 mensen invoeren in Excel, om daar weer gezamenlijke rapporten van te maken. Ik heb in dit geval toch maar even mijn mening laten horen en voorzichtig geopperd dat mensen ook zelf in Excel getallen kunnen invullen en laten optellen, dus dat gaan we binnenkort proberen. Naast mijn IT werkzaamheden ben ik ook nog steeds bezig met mijn eigen projecten, al loop ik daar wel vaak tegen culturele uitdagingen aan. Zo was ik al een heel end met mijn les over de elevator pitch, toen ik mij realiseerde dat veel mensen misschien niet wisten wat een lift was. En zo blijven we lekker bezig.
Het werktempo is heel laag, waardoor ze vinden dat ik erg hard werk (ik ben nog nooit in mijn leven zo weinig productief geweest haha) en me vaak meesleuren om pauze te houden. Toch heb ik de eerste stress gezien, toen men op tijd naar het postkantoor moest om rapporteren te versturen, en men wordt dan heel stil (wat stiekem best een verademing is in de kippenstal die het vaak is).
Vanwege alle fouten in de rapporten was ik woensdag pas half 7 klaar. Aangezien het toen al donker was liepen de project leaders met me mee naar huis. Normaal loop ik het stuk in een kwartiertje, maar in het Afrikaanse tempo was ik ongeveer drie kwartier later thuis. We moesten namelijk nog wel even met de buurvrouw praten en zeep van ezelmelk van een vrouwtje op straat kopen (donkey soap is hier helemaal hip en Botswana zou geen Afrikaans land met westerse trekjes zijn als er niet al een comité was opgericht om het welzijn van de gemelkte ezeltjes te waarborgen).
Verder heb ik deze week de raadsvergadering van mijn host bezocht. Ik vond het heel leuk om hem zo aan het werk te zien. Hij heeft een behoorlijke westerse visie op dingen en is lekker kritisch op de processen. Sommige dingen zijn erg hetzelfde als in Nederland, een strakke agenda, fancy ruimtes (al zal in Nederland niet alles in de kleuren van de vlag versierd worden), mensen in pak en aanwezigheidslijsten. Ook werd er (met de hand!) genotuleerd en worden alle wisselingen van ambtenaarsfuncties (ik weet nu dat een brandweerman van Manschap A naar Manschap B is gegaan, feest) genoemd, wat ongeveer een kwartier duurde. Ook ben ik voorgesteld aan iedereen die er was (pas toen de project leader heel hard fluisterde, it’s you, herkende ik mijn naam, haha). Veel mensen kwamen te laat, maar bogen dan wel even vriendelijk naar de burgemeester waardoor het allemaal weer oké was.
Op vrijdag was het milieudag, dus ging de hele stad afval opruimen. Dat is nogal nodig want mensen gooien afval vaak gewoon neer op straat of verbranden het (vooral dat laatste is echt goor). Waarom is me echt een raadsel want ze hebben ook hier gewoon vuilnismannen. Afrikanen zouden Afrikanen niet zijn als ze ineens zeiden “Let’s go”, waardoor ik zonder hoedje en zonnebrand op 2 uur lang afval heb geraapt in de bosjes. Het viel me nog heel erg mee hoe erg ik verbrand was, waarschijnlijk omdat ze me constant water bleven voeren. De opkomst was enorm (in alleen ons stukje waren er al bijna 200 mensen), wat ik tof vond om te zien. Er zou na afloop nog een snack zijn, maar die zouden ze voor ons bij het project langsbrengen. Dit is niet gebeurd en men was hier allemaal heel erg boos over (first world problems again, haha).
Gisteren ging ik, alleen, naar een cultuurfestival in een hotel in de stad. Ik was, dankzij mijn immer punctuele host, op tijd en dus veel te vroeg, want er waren letterlijk 3 mensen toen ik op de starttijd arriveerde. Ik besloot na een tijdje aan tafel te gaan zitten bij een vrouw die ook alleen was, maar trof helaas de minst spraakzame Botswaan tot nu toe. We hebben dus maar zwijgend zitten wachten op het vermaak wat pas anderhalf uur later begon. Er waren veel traditionele dansen (regendansen en een soort touwtjespringen in een traditioneel pakje) en stand up comedy (wat best ongemakkelijk is als je de taal niet spreekt en mensen ineens lachen). Verder was er traditional food wat hout gekookt was en waar je industriële hoeveelheden van kreeg. Ik had niet helemaal bedacht dat het buiten zou zijn dus om 8 uur had ik het steenkoud (voor alles een eerste keer..) en besloot ik de taxi vrouw te bellen die me terug zou brengen. Daarop zei ze dat ik een vriend van haar moest bellen, die amper Engels bleek te spreken. Uiteindelijk mijn host maar gebeld om hem te laten bellen, dus ik denk dat hij me nu helemaal nooit meer alleen ergens heen laat gaat, haha. Mijn host was die dag naar een of andere kerkelijke bijeenkomst geweest waar hij een gast spreker was (en dus een soort van gebed moest voordragen) en kwam terug met een messenset, waterkoker en pak appelsap. Ik begrijp het nog steeds niet echt, maar soms moet je gewoon maar accepteren, haha.
En inmiddels een traditie (dat is na 3x toch?), de “Botswana voor Beginners” van deze week.
- Als je beesten wilt doodmaken doe je dat niet door ze met een wc papiertje buiten te zetten (wat ik nog steeds braaf doe met de springhanenplaag in het bad hier) maar je sprayt ze dood met een of ander chemisch spul. Als de beesten echt groot en gevaarlijk zijn (zoals een schorpioen op kantoor laatst), dan zoek je de grootste jongen uit, die dan een baksteen neemt en zijn hersenpan pureert. Botswanen zijn dus geen dierenvrienden.
- Als je een blanke ontmoet stel je je voor met een Engelse vertaling van je Setwana naam. Dat is namelijk vet handig, want als men over elkaar praat gebruik je gewoon de Setswana naam of een nog weer andere bijnaam. Ik dwing mensen dus inmiddels hun volledige naam te zeggen, ook als ik ze vervolgens niet echt kan onthouden (Onaletata en Lelobiladi zijn doodnormale namen). Helaas onthouden ze jouw naam vaak wel. 1 jongen op het project onthoudt zelfs mijn achternaam waardoor hij op willekeurige momenten achter me staat en “Oudenampsen” fluistert. Doodeng.
- Er zijn blijkbaar 2 soorten mensen in Botswana. Trouwe kerkgangers en mensen die alcohol drinken. Ook als je een belangrijke maatschappelijke functie hebt wordt je geacht niet te drinken, of je naar de kerk gaat wordt volgens mij minder streng gecontroleerd.
- Zet een fles met water gevuld in de tuin neer. Dit is niet voor arme gezinnen zonder waterleiding (dat dacht ik), maar zodat de kinderboerderij hun eigen weerspiegeling in de fles zien en daardoor niet je tuin binnen gaan (men is hier heilig van overtuigd).
- Elke publieke bijeenkomst (afval rapen, gemeenteraadvergadering, cultuurfestival etc.) begint met een opening prayer. Deze duurt zo kort dat je vergeet je ogen dicht te doen, zolang je maar met de rest mee “Amen” roept. Verder hoef je niet te bidden voor het eten ofzo, dat doe je alleen ’s avonds in je kamer.
- Als een blanke net met veel moeite 2 varianten van “Hoe gaat het?” heeft geleerd, is het natuurlijk harstikke leuk om een lokaal dialect, straattaal of een verbastering van deze zinnen te gebruiken. Anders wordt het natuurlijk veel te makkelijk voor ze om te communiceren in Setswana.
- Het is prima acceptabel om op willekeurige momenten iemands hand vast te pakken, ongeacht het geslacht (best ironisch als je bedenkt dat er levenslang op homoseksualiteit staat in dit land..). De route hiernaartoe kan prima via de kont verlopen, dat vind niemand raar. O en als je in het midden van de auto zit en je wilt het raam open hebben, dan ga je vooral zelf het raam open doen, ook als dat de halve aanranding van je mede passagier betekent.
- Als je een grote organisatie bent die afhankelijk is van internet, is het betalen van de rekening optioneel. Als je dan na 4 maanden ineens afgesloten blijkt te zijn, regel het dan vooral niet te snel, het kan namelijk ook gewoon aan de verbinding liggen. Ik ben benieuwd wanneer het internet weer werkt..
- Als je besluit om bij de water kerk te gaan (zie blog vorige week) let dan even goed op hoe ze je dopen. Alle volwassenen worden namelijk in deze kerken gedoopt, maar waar sommige slechts een handje water over hun bolletje krijgen, worden andere zo in de rivier gedonderd. Dat Botswanen bijna allemaal niet kunnen zwemmen is daarbij onpraktisch. Dus als je niet wilt verdrinken moet je daar wel even op letten (aldus, mijn host).
- Je moet degelijk gekleed over straat. Je schouders moeten bedekt, het liefst je knieën ook (tenzij je zwanger of rebels bent). Je laat zien dat je oud bent door nog langere kleding te dragen, dus lekker de rok tot op de enkels. Enorme decolletés worden dan wel weer gedoogd, net als bijna naakte mensen die regendansen (want dan is het traditionele kleding).
- Als president van Botswana ben je elke dag op het journaal en ontmoet je alle plekken waar men praat over sociale zaken, vaak meerdere plekken per dag. Hierbij hoef je niet in het Setswana te praten, speechen in het Engels is prima (dus de president die half Botswaan, half Engels is hoeft geen Setswana te kunnen en ik wel?!). Verder is er vaak muziek dus moet je je dansmoves even showen (zie je het al voor je, Rutte of Willem-Alexander die lekker met de heupen schudt?)
Dat was hem weer. Ik ben benieuwd hoe de komende week gaat zijn, aangezien ik vanaf woensdag gezelschap heb uit België! Ik hou jullie op de hoogte.
Liefs en bedankt!
Diede
Was ik weer!
De tijd gaat inmiddels behoorlijk snel, ik ben inmiddels alweer 3 weken in dit mooie land. Mijn kalme relaxte leventje begint steeds meer te wennen. Ik merk dat ik het eigenlijk heel hard nodig had om gewoon een tijd lang vroeg naar bed te gaan en weinig te doen. Ook geniet ik steeds meer van de momenten alleen, aangezien privacy hier niet echt een begrip is. Toen ik vorige week zondag een halve dag alleen was realiseerde ik me ineens dat ik niet langer dan een paar uur alleen was geweest sinds ik hier ben aangekomen.
Gelukkig is mijn host tegenwoordig wat vaker weg, ook ’s avonds. Hierdoor kan ik lekker even ongestoord de krant of een boek lezen (lang leve ebooks van de bieb die je online kunt lenen!) of contact houden met Nederland. Vooral toen ik deze week niet bij de Wissel ALV van AEGEE kon zijn (terwijl “mijn” opvolgers hun jaar afrondde) merkte ik dat ik toch wel erg verlang naar het contact met thuis. Gelukkig bestaat er internet!
Qua sociale contacten is er vooruitgang. Ik wordt steeds beter in de eindeloze small talk en begin met sommige mensen toch meer een band om te bouwen. Vooral de mensen op het project zijn allemaal heel leuk en lief. De beleefdheidsfase is voorbij en inmiddels worden er grapjes gemaakt over dat ze me seksuele voorlichting moeten geven (en dan heel hard als 14 jarige meisjes lachen en elkaar stout noemen) omdat ik zo jong en onervaren in Botswana ben (het concept seks voor het huwelijk willen ze maar niet begrijpen hier, dus ik heb het maar gewoon opgegeven). Ook vertellen ze meer over zichzelf waardoor ik mensen wel echt iets beter begin te kennen.
Toch blijft er een beetje afstand en dat vind ik, bij nader inzien, toch ook wel heel fijn. Ik word namelijk vrij gestoord van mensen die je niet kennen, maar zich in 1 adem zich voorstellen en zeggen dat ze je vriend willen zijn (al meerdere malen gebeurd). Als je hier vervolgens niet onderuit kan (omdat ze bijvoorbeeld je buurmeisje is) veranderen deze mensen in heftige stalkers. Hierin zijn ze in emoties een tikje schizofreen. Ik had mijn buurmeisje per ongeluk het verkeerde nummer gegeven om me te kunnen Whatsappen (daar gebruik ik mijn Botswaanse nummer niet voor) en toen ze, na een week weg te zijn geweest, me weer zag deed ze alsof er niks gebeurd was. Toen ik zei dat ik per ongeluk het verkeerde nummer had gegeven en haar nu het goede nummer zou geven was ze ineens “very angry” op me. Desondanks had ik binnen 24 uur 6 berichtjes van haar waarin ze bij de laatste zei dat ze me miste. Zucht. Wel is het fijn om te merken dat Botswanen veel directer zijn dan ik dacht (als je een gesprek verstoord zeggen ze na een halve minuut gewoon, oke thank you, en gaan in het Setswana verder).
Na lang zoeken heb ik ook met mijn host eindelijk iets gevonden wat we gemeen hebben, hij houdt namelijk van gitaarmuziek. Nu kent hij alleen Afrikaanse muziek van de radio, dus ik heb (met dank aan de eindeloze muziekkennis van paps) nu een lijstje van klassiekers die ik hem kan laten horen. Voor de rest praten we veel over hoe dingen in onze landen werken (vooral naar aanleiding van het journaal) en leer ik nog een hoop over mijn eigen land. Want waar de gemiddelde Botswaan zonder problemen de geboortedatum van de president kan noemen moest ik toch echt even Googlen waar de kleuren in onze vlag voor stonden. Gelukkig weten ze niks over Nederland en kun je dus een hoop vertellen (“Huh, wat is een dijk? Onder de zeespiegel, echt waar?!”). Als dan het internet en de elektriciteit niet werkt (ja ik heb pech, de 2 storingen van dit jaar waren in de afgelopen 2 weken) wordt het uiteindelijk toch wel een beetje stil, maar ook dat went.
Ik voel me af en toe een beetje een 14 jarig biblebelt meisje met een overbezorgde vader, want ik mag niet alleen ’s avonds naar buiten en alcohol is uit den bozen. Als ik te laat thuis bent, gaat hij de projectleider bellen waar ik blijf. Allemaal heel erg lief, maar ik merk dat ik als westerse individu toch hecht aan mijn vrijheid. Gelukkig vinden de mensen op het project dat ik ook moet zien dat er mensen zijn die wel in de avonden leuke dingen doen, dus hebben ze me beloofd af en toe te kapen en mee te sleuren naar zoveel mogelijk dingen.
Niet alles went dus en gelukkig maar. Er blijft nog genoeg om me over te verbazen. Ik merk dat ik probeer niet gelijk een oordeel over alles te hebben, aangezien het blijkbaar een vrij Nederlands trekje is om overal een mening over te hebben. Het is soms heel prettig om te constateren dat je iets apart of omslachtig vindt, om het vervolgens gewoon maar lekker zo te laten (voor mensen die het boek “De universele reisgids voor moeilijke landen” kennen, ook wel het voorkomen van het “domineecomplex”).
Ook op culinair gebied heb ik weer behoorlijk mijn grenzen verlegd. Niks geen westerse kipfiletjes, je eet ook gewoon de poten (echt wat je daar aan af moet eten is me nog steeds niet duidelijk) of de ingewanden van een beest. Het liefst doen ze dit dan soort van mixen waardoor je allerlei verschillende lichaamsdelen door elkaar heb. Het is allemaal niet vies, maar qua textuur is het wel een beetje jammer (vooral omdat je goed moet oppassen dat je niet allerlei botten op eet). Gelukkig heb ik ook een klein beetje Holland hierheen gehaald door hutspot te maken (zonder stamper, dunschiller en rookworst is dat nog best een uitdaging kan ik je vertellen) en wentelteefjes te bakken (het werden een soort van scrambled teefjes aangezien ze hier niet het begrip anti aanbaklaag kennen). Maar het hoogtepunt van gekke gerechten was toch wel mijn lunch van donderdag. Ik krijg een oliebol (die hebben ze hier ook blijkbaar, maar dan onder de gezellige naam “Fat cake”) met daarbij koeieningewanden. Je kunt dan lekker de darmpjes in je oliebol stoppen en smullen maar. Eerlijk is eerlijk, het was niet vies, maar gek was het wel.
Op het project ben ik deze week nauwelijks toegekomen aan mijn eigen dingen omdat het bijna het eind van de maand was, dus alles gerapporteerd moest worden. Als je denkt dat bureaucratie iets westers is, forget it. Elke field officer moet een weekrapport en een maandrapport inleveren, die vervolgens weer samen moeten worden gevoegd tot een aantal bestanden per week en per maand. Aangezien men hier niet zo goed is met computers (de fase van computers en vaste telefoons heeft Botswana een beetje overgeslagen, maar iedereen heeft wel een smartphone) moest ik de hele week helpen met het invoeren in Excel. Het feit dat het hoofdkantoor niet kloppende sheets opstuurt helpt daar ook niet bij. De field officers tellen alles handmatig op, waardoor er vaak fouten in de formulieren zitten. De project leader belt ze dan vrolijk op dat ze weer rechtsomkeert van huis mogen maken om hun som te verbeteren, soms tot wel 3x aan toe (en dan moet je bedenken dat mensen soms een half uur lopen naar het project). Vervolgens gaat de projectleider alle informatie van deze 7 mensen invoeren in Excel, om daar weer gezamenlijke rapporten van te maken. Ik heb in dit geval toch maar even mijn mening laten horen en voorzichtig geopperd dat mensen ook zelf in Excel getallen kunnen invullen en laten optellen, dus dat gaan we binnenkort proberen. Naast mijn IT werkzaamheden ben ik ook nog steeds bezig met mijn eigen projecten, al loop ik daar wel vaak tegen culturele uitdagingen aan. Zo was ik al een heel end met mijn les over de elevator pitch, toen ik mij realiseerde dat veel mensen misschien niet wisten wat een lift was. En zo blijven we lekker bezig.
Het werktempo is heel laag, waardoor ze vinden dat ik erg hard werk (ik ben nog nooit in mijn leven zo weinig productief geweest haha) en me vaak meesleuren om pauze te houden. Toch heb ik de eerste stress gezien, toen men op tijd naar het postkantoor moest om rapporteren te versturen, en men wordt dan heel stil (wat stiekem best een verademing is in de kippenstal die het vaak is).
Vanwege alle fouten in de rapporten was ik woensdag pas half 7 klaar. Aangezien het toen al donker was liepen de project leaders met me mee naar huis. Normaal loop ik het stuk in een kwartiertje, maar in het Afrikaanse tempo was ik ongeveer drie kwartier later thuis. We moesten namelijk nog wel even met de buurvrouw praten en zeep van ezelmelk van een vrouwtje op straat kopen (donkey soap is hier helemaal hip en Botswana zou geen Afrikaans land met westerse trekjes zijn als er niet al een comité was opgericht om het welzijn van de gemelkte ezeltjes te waarborgen).
Verder heb ik deze week de raadsvergadering van mijn host bezocht. Ik vond het heel leuk om hem zo aan het werk te zien. Hij heeft een behoorlijke westerse visie op dingen en is lekker kritisch op de processen. Sommige dingen zijn erg hetzelfde als in Nederland, een strakke agenda, fancy ruimtes (al zal in Nederland niet alles in de kleuren van de vlag versierd worden), mensen in pak en aanwezigheidslijsten. Ook werd er (met de hand!) genotuleerd en worden alle wisselingen van ambtenaarsfuncties (ik weet nu dat een brandweerman van Manschap A naar Manschap B is gegaan, feest) genoemd, wat ongeveer een kwartier duurde. Ook ben ik voorgesteld aan iedereen die er was (pas toen de project leader heel hard fluisterde, it’s you, herkende ik mijn naam, haha). Veel mensen kwamen te laat, maar bogen dan wel even vriendelijk naar de burgemeester waardoor het allemaal weer oké was.
Op vrijdag was het milieudag, dus ging de hele stad afval opruimen. Dat is nogal nodig want mensen gooien afval vaak gewoon neer op straat of verbranden het (vooral dat laatste is echt goor). Waarom is me echt een raadsel want ze hebben ook hier gewoon vuilnismannen. Afrikanen zouden Afrikanen niet zijn als ze ineens zeiden “Let’s go”, waardoor ik zonder hoedje en zonnebrand op 2 uur lang afval heb geraapt in de bosjes. Het viel me nog heel erg mee hoe erg ik verbrand was, waarschijnlijk omdat ze me constant water bleven voeren. De opkomst was enorm (in alleen ons stukje waren er al bijna 200 mensen), wat ik tof vond om te zien. Er zou na afloop nog een snack zijn, maar die zouden ze voor ons bij het project langsbrengen. Dit is niet gebeurd en men was hier allemaal heel erg boos over (first world problems again, haha).
Gisteren ging ik, alleen, naar een cultuurfestival in een hotel in de stad. Ik was, dankzij mijn immer punctuele host, op tijd en dus veel te vroeg, want er waren letterlijk 3 mensen toen ik op de starttijd arriveerde. Ik besloot na een tijdje aan tafel te gaan zitten bij een vrouw die ook alleen was, maar trof helaas de minst spraakzame Botswaan tot nu toe. We hebben dus maar zwijgend zitten wachten op het vermaak wat pas anderhalf uur later begon. Er waren veel traditionele dansen (regendansen en een soort touwtjespringen in een traditioneel pakje) en stand up comedy (wat best ongemakkelijk is als je de taal niet spreekt en mensen ineens lachen). Verder was er traditional food wat hout gekookt was en waar je industriële hoeveelheden van kreeg. Ik had niet helemaal bedacht dat het buiten zou zijn dus om 8 uur had ik het steenkoud (voor alles een eerste keer..) en besloot ik de taxi vrouw te bellen die me terug zou brengen. Daarop zei ze dat ik een vriend van haar moest bellen, die amper Engels bleek te spreken. Uiteindelijk mijn host maar gebeld om hem te laten bellen, dus ik denk dat hij me nu helemaal nooit meer alleen ergens heen laat gaat, haha. Mijn host was die dag naar een of andere kerkelijke bijeenkomst geweest waar hij een gast spreker was (en dus een soort van gebed moest voordragen) en kwam terug met een messenset, waterkoker en pak appelsap. Ik begrijp het nog steeds niet echt, maar soms moet je gewoon maar accepteren, haha.
En inmiddels een traditie (dat is na 3x toch?), de “Botswana voor Beginners” van deze week.
- Als je beesten wilt doodmaken doe je dat niet door ze met een wc papiertje buiten te zetten (wat ik nog steeds braaf doe met de springhanenplaag in het bad hier) maar je sprayt ze dood met een of ander chemisch spul. Als de beesten echt groot en gevaarlijk zijn (zoals een schorpioen op kantoor laatst), dan zoek je de grootste jongen uit, die dan een baksteen neemt en zijn hersenpan pureert. Botswanen zijn dus geen dierenvrienden.
- Als je een blanke ontmoet stel je je voor met een Engelse vertaling van je Setwana naam. Dat is namelijk vet handig, want als men over elkaar praat gebruik je gewoon de Setswana naam of een nog weer andere bijnaam. Ik dwing mensen dus inmiddels hun volledige naam te zeggen, ook als ik ze vervolgens niet echt kan onthouden (Onaletata en Lelobiladi zijn doodnormale namen). Helaas onthouden ze jouw naam vaak wel. 1 jongen op het project onthoudt zelfs mijn achternaam waardoor hij op willekeurige momenten achter me staat en “Oudenampsen” fluistert. Doodeng.
- Er zijn blijkbaar 2 soorten mensen in Botswana. Trouwe kerkgangers en mensen die alcohol drinken. Ook als je een belangrijke maatschappelijke functie hebt wordt je geacht niet te drinken, of je naar de kerk gaat wordt volgens mij minder streng gecontroleerd.
- Zet een fles met water gevuld in de tuin neer. Dit is niet voor arme gezinnen zonder waterleiding (dat dacht ik), maar zodat de kinderboerderij hun eigen weerspiegeling in de fles zien en daardoor niet je tuin binnen gaan (men is hier heilig van overtuigd).
- Elke publieke bijeenkomst (afval rapen, gemeenteraadvergadering, cultuurfestival etc.) begint met een opening prayer. Deze duurt zo kort dat je vergeet je ogen dicht te doen, zolang je maar met de rest mee “Amen” roept. Verder hoef je niet te bidden voor het eten ofzo, dat doe je alleen ’s avonds in je kamer.
- Als een blanke net met veel moeite 2 varianten van “Hoe gaat het?” heeft geleerd, is het natuurlijk harstikke leuk om een lokaal dialect, straattaal of een verbastering van deze zinnen te gebruiken. Anders wordt het natuurlijk veel te makkelijk voor ze om te communiceren in Setswana.
- Het is prima acceptabel om op willekeurige momenten iemands hand vast te pakken, ongeacht het geslacht (best ironisch als je bedenkt dat er levenslang op homoseksualiteit staat in dit land..). De route hiernaartoe kan prima via de kont verlopen, dat vind niemand raar. O en als je in het midden van de auto zit en je wilt het raam open hebben, dan ga je vooral zelf het raam open doen, ook als dat de halve aanranding van je mede passagier betekent.
- Als je een grote organisatie bent die afhankelijk is van internet, is het betalen van de rekening optioneel. Als je dan na 4 maanden ineens afgesloten blijkt te zijn, regel het dan vooral niet te snel, het kan namelijk ook gewoon aan de verbinding liggen. Ik ben benieuwd wanneer het internet weer werkt..
- Als je besluit om bij de water kerk te gaan (zie blog vorige week) let dan even goed op hoe ze je dopen. Alle volwassenen worden namelijk in deze kerken gedoopt, maar waar sommige slechts een handje water over hun bolletje krijgen, worden andere zo in de rivier gedonderd. Dat Botswanen bijna allemaal niet kunnen zwemmen is daarbij onpraktisch. Dus als je niet wilt verdrinken moet je daar wel even op letten (aldus, mijn host).
- Je moet degelijk gekleed over straat. Je schouders moeten bedekt, het liefst je knieën ook (tenzij je zwanger of rebels bent). Je laat zien dat je oud bent door nog langere kleding te dragen, dus lekker de rok tot op de enkels. Enorme decolletés worden dan wel weer gedoogd, net als bijna naakte mensen die regendansen (want dan is het traditionele kleding).
- Als president van Botswana ben je elke dag op het journaal en ontmoet je alle plekken waar men praat over sociale zaken, vaak meerdere plekken per dag. Hierbij hoef je niet in het Setswana te praten, speechen in het Engels is prima (dus de president die half Botswaan, half Engels is hoeft geen Setswana te kunnen en ik wel?!). Verder is er vaak muziek dus moet je je dansmoves even showen (zie je het al voor je, Rutte of Willem-Alexander die lekker met de heupen schudt?)
Dat was hem weer. Ik ben benieuwd hoe de komende week gaat zijn, aangezien ik vanaf woensdag gezelschap heb uit België! Ik hou jullie op de hoogte.
Liefs en bedankt!
Diede
